Verslag Transitie Intervisiebijeenkomst Zuid-Nederland 11 oktober
Door Maaike Rotteveel van MakeYourMission
Hoe creëer je een echte kringloop economie als we zelf in kringetjes blijven lopen? Volgens Bas Gehlen – directeur van WEPA Nederland (voorheen Van Houtum papier) – moeten we op zoek gaan naar de ongestelde vraag. Niet door de vraag, maar het antwoord eerst te formuleren. Een antwoord dat in eerste instantie onmogelijk lijkt en daardoor dwingt om out-of-the-box vragen te stellen aan je omgeving/stakeholders. Want een ding is zeker. Een kringloop economie komt er alleen als je uit jouw kringetje durft te stappen.
Op donderdagochtend 11 oktober vond bij WEPA Nederland in Swalmen de kick-off plaats van de eerste Zuid-Nederlandse transitie-intervisiebijeenkomst van alumni van de Masterclass Transitiemanagement. En waar gingen we het over hebben? Over de kringloop van WC papier. Een sexy onderwerp is het misschien op het eerste gezicht niet, maar Bas Gehlen kwam met zijn bevlogen verhaal wel heel dicht in de buurt. Het was bijzonder inspirerend om te horen hoe hij samen met zijn team het voor elkaar heeft gekregen om als eerste bedrijf ter wereld volledig biologisch afbreekbaar toiletpapier te produceren. Hiervoor hebben zij het Cradle to Cradle-certificaat ontvangen van het Amerikaanse bureau MBDC. En daar is het niet bij gebleven. Nog steeds ontwikkelt WEPA NL oplossingen om de toiletruimte compleet circulair te maken. Met het sluiten van de kringloop als hun antwoord op de ongestelde vraag.
Maar de hamvraag die iedere keer terugkomt is: “hoe kun je ervoor zorgen dat alle betrokkenen de waarde van de beoogde transitie inzien, zodat ze daar vol enthousiasme aan mee gaan werken?” Want ook al zie jij de waarde hiervan in, een ander doet het wellicht niks en hij of zij doet daarom vervolgens ook niks. WEPA Nederlands is gevraagd om als koploper op het gebied van duurzaamheidsoplossingen de andere Europese WEPA vestigingen mee te krijgen om ook circulair te gaan denken. Maar hoe creëer je hiervoor draagvlak binnen deze vestigingen? Deze vraag stelde Bas Gehlen aan de deelnemers van de intervisiebijeenkomst. WEPA NL handelt duidelijk vanuit hun ‘drijfveer’ – al meer dan 80 jaar gaan productverbetering en duurzaamheid bij hen hand in hand – waardoor people, planet en profit bijna als vanzelf volgen. Het werd dan ook snel duidelijk voor de deelnemers dat de kentering naar circulair denken bij de andere vestigingen gestart moet worden door op zoek te gaan naar hún drijfveer. Een kopie van het succes van WEPA NL is volgens de deelnemers lastig te realiseren en stuit sneller op weerstand, omdat je dan in feite de drijfveer van WEPA NL probeert op te leggen. Het devies van de groep luidt om op zoek te gaan naar wat de medewerkers van de andere vestigingen drijft en waar zij trots op zijn. En vandaaruit de connectie te maken met de maatschappelijke zorgen in hun directe omgeving, zodat zij ook onderdeel worden van de oplossing.
Dit is natuurlijk allemaal makkelijker gezegd dan gedaan. WEPA heeft al diverse projecten gestart om o.a. van lokale medewerkers ambassadeurs te maken en een voor iedereen zichtbaar dashboard te ontwikkelen die de ‘Sustainable Development Goals’ van WEPA omvatten. WEPA is dankbaar voor de input die door de deelnemers is gegeven. Rob Stevens, business unit manager van WEPA NL, vertaalde het naar ‘haakjes’ die zo maar over een aantal weken kunnen haken in een ander nieuw haakje en op deze manier bijdragen aan de oplossing.
Desalniettemin blijft het voor iedere pleitbezorger van een duurzame wereld een lastige opgave om anderen net zo gepassioneerd te maken om zich ook hiervoor in te zetten. Mensen willen van nature niet snel veranderen. Als voorbeeld werd het stopzetten van de fiscale aftrek van autokosten genoemd. De portemonnee werd beloond. Maar nu deze fiscale stimulans is afgeschaft, is het maar de vraag of men blijft kiezen voor een auto die bijdraagt aan het verlagen van de CO2 uitstoot. Hoewel de signalen zichtbaar zijn – zo gaat 2018 de boeken in als het jaar met de meeste warme dagen – voelen veel mensen nog onvoldoende de noodzaak om anders met de wereld om te gaan. De drang om de bewustwording toch enigszins te versnellen, bleek wel uit de behoefte van de deelnemers om zich aan te melden. Zij houden zich dagelijks bezig met transities in diverse sectoren, maar het merendeel loopt tegen de bovengenoemde uitdaging aan. Het was dan ook heel prettig om met een praktisch voorbeeld als de WC papier van WEPA hierover in gesprek te gaan met elkaar. Olivier Rijcken van Iktekenvoorverandering.nu heeft deze dialoog (die o.a. begeleid werd door Mees Schouwenaar van Drift) doeltreffend in beeld samengevat. Zie hieronder.
Waar eerst de focus lag op het (transitie)proces, is nu duidelijk dat bij veel deelnemers de focus is verlegd naar het hart. Want in het hart maak je de verbinding en niet via het hoofd. Dus eerst de ‘purpose’ en dan het proces. Iedere deelnemer heeft daar zo zijn eigen ideeën over. Een pasklaar antwoord is er niet. En gelukkig maar, want anders blijven we maar in kringetjes lopen en wordt die ongestelde vraag nooit gesteld!